第十三课 四气、五味、归经 (Bài 13: Tứ khí, Ngũ vị, Quy kinh)
第十三课 四气、五味、归经
BÀI 13: TỨ KHÍ, NGŨ VỊ, QUY KINH
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解四气、五味和归经。
2. 掌握相关的中医专业词语: 四气、五味、归经、祛寒、清热、解表、宣肺、散寒
3. 掌握中医常用表达方式: ……能……
二
复习
Ôn tập
根据第十二课的内容，说说你了解的中药及中药的炮制方法。
三
热身
Khởi động
在你的国家，有 “上火” “有热” “受寒” 这些说法吗？说说你的理解。
四
浏览课文并填空
Đọc lướt bài đọc và điền vào chỗ trống
课文
13-1
BÀI ĐỌC
四气、五味、归经
生词
13-2
TỪ MỚI
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语，并练习用画线的词语造句
四气 五味 归经 主治 概括 次于 针对 单一
凉次于寒 温次于热 发汗解表 宣肺平喘 利水消肿
概括：
次于：
针对：
单一：
（二）朗读下列词语，并区分每个词的阴阳属性，分别写在下面
温性 酸 寒性 苦 辛 热证 咸 热性 凉性 寒证 甘
属阳：
属阴：
二
学习并练习中医专业术语、句式和知识
Học và luyện tập thuật ngữ, mẫu câu và tri thức chuyên ngành Trung y
（一）中医固定句式：“能” + “动词性词语”
Mẫu câu cố định Trung y: “能” + “Từ ngữ mang tính động từ”
辛味药能散能行：药性为辛的药物具有分散和运行的作用。
（二）描述中药药性的惯用格式
Cách thức quen dùng miêu tả dược tính Trung dược
中药名 + 药性〔气（性）+ 味 + 归经〕+ 功能 + 主治
Tên Trung dược + dược tính [khí (tính) + vị + quy kinh] + công năng + chủ trị
例： 麻黄味辛性温，归肺、膀胱经，功能是发汗解表，宣肺平喘，利水消肿，主治肺和膀胱经的寒性病证。
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1 段，回答下列问题
（二）朗读第 2-3 段，理解后填空
（三）朗读第 4-5 段，回答下列问题，并将正确答案写在下面
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
四气也称做……，即……。温热与寒凉属于……，温热……，寒凉……，温次于……，凉次于……。温性、热性药物可以……；寒性、凉性的药物可以……。
五味，即……，其中……属阳，……属阴。辛味药……，甘味药……，苦味药……，酸味药……，咸味药……。
每一种药物在人体内……，归经就是……。大部分药物的归经都不是单一的，……。例如，……。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
根据阴阳理论和药性，谈谈你对 “热病用凉药，寒病用热药” 的理解。
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
刘完素误治己病
LƯU HOÀN TỐ CHỮA NHẦM BỆNH CỦA MÌNH
中国古代元金时期有一位很有名气的医家叫刘完素，最擅长治疗火热病。他认为很多疾病都是由火热引起的，治病多用寒凉药物，被称为 “寒凉派”。
令人遗憾的是，这位大师治好了许多人的病，没想到在给自己治病的时候却栽了跟头。
有一次，刘完素患了伤寒病，他自拟方药，以寒凉为主。不料，服了七八日，病不但没有好转，反而加重了，头疼身重、呕吐不能进食。当时还有一位年轻的名医叫张元素，他们两人都是医林高手，但学术观点却有很大差异。张元素得知刘完素生病了，专程上门看望，刘完素觉得自己年长，又怕这个年轻的同行看自己的笑话，对他很冷淡。张元素并不在意，认真地为他诊了脉，诚恳地说：“先生平时治病善用寒凉药，一定是服用了过多的寒凉药物。我开个方子，您试试吧。” 张元素走后，刘完素认真考虑了自己的病，觉得张元素的话很有道理，自己错用寒凉药来治疗寒证，使病情加重。于是就按照张元素的方子服了药，药后出了一身汗，马上感觉舒服多了，又连服了几天，病就完全好了。
从此以后，刘完素变得虚心多了，不仅时常告诫自己治病要详辨寒热，不能过于相信经验，妄用寒凉，还称赞张元素医术高明，后来居上，与张元素结成了忘年之交。
Thời Nguyên Kim của Trung Quốc cổ đại có một thầy thuốc rất nổi tiếng tên là Lưu Hoàn Tố, giỏi nhất là trị bệnh hỏa nhiệt. Ông cho rằng rất nhiều bệnh tật đều do hỏa nhiệt gây ra, chữa bệnh phần nhiều dùng thuốc mang tính hàn (lạnh), lương (mát), được gọi là “phái hàn lương”.
Điều khiến người ta tiếc nuối là bậc thầy này chữa khỏi bệnh cho rất nhiều người, không ngờ lại thất bại khi chữa bệnh cho mình.
Có một lần, Lưu Hoàn Tố mắc bệnh thương hàn, ông tự định ra phương thuốc, lấy hàn lương làm chính. Không ngờ, uống bảy tám ngày, bệnh không những không thuyên giảm, ngược lại còn nặng thêm, đầu đau mình nặng, nôn ọe không thể ăn. Đương thời còn có một danh y trẻ tuổi tên là Trương Nguyên Tố, hai người họ đều là cao thủ trong giới y học, nhưng quan điểm học thuật lại có khác biệt rất lớn. Trương Nguyên Tố được biết Lưu Hoàn Tố sinh bệnh, đặc biệt đi đến nhà để thăm viếng, Lưu Hoàn Tố cảm thấy mình lớn tuổi, lại sợ vị đồng nghiệp trẻ tuổi này chê cười, nên đối xử với ông ta rất lạnh nhạt. Trương Nguyên Tố hoàn toàn không để ý, nghiêm túc bắt mạch cho ông ta, thành khẩn nói: “Tiên sinh lúc bình thường chữa bệnh giỏi dùng thuốc hàn lương, nhất định là uống quá nhiều thuốc hàn lương, tôi kê một phương thuốc, ngài thử xem nhé.” Sau khi Trương Nguyên Tố đi, Lưu Hoàn Tố nghiêm túc suy xét về bệnh của mình, cảm thấy lời của Trương Nguyên Tố rất có lý, mình dùng nhầm thuốc hàn lương để trị liệu chứng hàn, khiến bệnh tình nặng thêm. Thế là uống thuốc theo phương thuốc của Trương Nguyên Tố, sau khi uống thuốc toát mồ hôi đầy mình, lập tức cảm thấy thoải mái hơn nhiều, lại uống liên tục mấy ngày thì bệnh hoàn toàn khỏi hẳn.
Từ đó về sau, Lưu Hoàn Tố trở nên khiêm tốn hơn nhiều, không chỉ thường răn mình chữa bệnh phải phân biệt kỹ lưỡng hàn nhiệt, không thể quá tin vào kinh nghiệm, lạm dụng hàn lương, còn khen Trương Nguyên Tố y thuật cao minh, thế hệ sau vượt thế hệ trước, cùng Trương Nguyên Tố kết thành bạn vong niên.
（一）借助生词表，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读短文，回答下列问题
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
查阅你知道或者感兴趣的几味中药的资料，了解它们的药性、功能和主治并总结记录下来。
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
自制药膳粥
TỰ CHẾ BIẾN CHÁO DƯỢC THIỆN
药膳，就是根据中医理论，将药材与食材相结合制成的美食。中医素有 “药食同源” 的说法，许多药物和食物之间并无绝对的分界，它们既有营养价值，又有治疗功效，制成膳食，食补与药补同进。下面介绍一种简单易做的药膳粥品，你可以试一试。
红枣山药粥
原料：山药150克，红枣15枚，白米60克
制作方法：先将红枣洗净浸泡1小时，山药洗净去皮，切成小段，与白米同入锅中加清水煮开，频频搅拌，5分钟后改小火煮，约40分钟即成。
功效：健脾益胃，补气养血。
Dược thiện chính là món ngon kết hợp dược liệu với nguyên liệu thực phẩm chế biến mà thành dựa theo lý luận Trung y. Trung y vốn có cách nói “dược thực đồng nguyên” (thuốc và thức ăn có cùng nguồn gốc), giữa nhiều loại thuốc và thức ăn hoàn toàn không có ranh giới tuyệt đối, chúng vừa có giá trị dinh dưỡng, lại có công hiệu trị liệu, chế biến thành dược thiện, thực bổ (bồi bổ bằng thức ăn) và dược bổ (bồi bổ bằng thuốc) cùng tiến hành. Dưới đây giới thiệu một loại cháo dược thiện đơn giản dễ làm, bạn có thể thử xem.
CHÁO SƠN DƯỢC TÁO TÀU
Nguyên liệu: 150g sơn dược (củ mài), 15 quả táo tàu, 60g gạo trắng
Phương pháp chế biến: Trước tiên rửa sạch táo tàu, ngâm 1 tiếng, sơn dược rửa sạch bỏ vỏ, cắt khúc ngắn, cho vào nồi cùng với gạo trắng, thêm nước sạch vào nấu sôi, khuấy liên tục, sau 5 phút vặn lửa nhỏ để nấu, khoảng 40 phút là được.
Công hiệu: Kiện tỳ ích vị, bổ khí dưỡng huyết.