第三课 先天之本与后天之本 (Bài 3: Gốc của tiên thiên và gốc của hậu thiên)
第三课 先天之本与后天之本
BÀI 3: GỐC CỦA TIÊN NHIÊN VÀ GỐC CỦA HẬU NHIÊN
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解中医 “五脏” “先天之本” 和 “后天之本”。
2. 掌握词语：先天、后天、本、精
3. 掌握中医句式：……主……
二
复习
Ôn tập
1. “五行” 指的是什么？
2. 运用第二课学到的知识，简要说明一下中医里的五行系统。
三
热身
Khởi động
1. 你知道五脏是指哪五个人体器官吗？大概在哪个位置？
2. 除了五脏，你还知道哪些人体器官？请举例说明。
四
浏览课文并填空
Đọc lướt bài đọc và điền vào chỗ trống
课文
03-1
BÀI ĐỌC
先天之本与后天之本
生词
03-2
TỪ MỚI
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语
职责 生理 精 根本 水谷 营养 先天 后天
促进 生殖 运化 贮藏 源源不断 进而
（二）根据课文内容连线
二
学习并练习中医专业术语
Học và luyện tập thuật ngữ chuyên ngành Trung y
主
zhǔ
Chủ
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1 段，回答下列问题
（二）朗读第 2 段，回答下列问题
（三）朗读第 3 段，回答下列问题
（四）朗读第 4 段，回答下列问题
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
……被称做五脏。肾被称做……，因为……，是人体生命活动的……。肾精能……，具有……。脾被称做……，因为脾……，是人出生以后……生命活动……必需的……物质的主要源泉，也是……。
肾和脾，一个……，一个……。先天之精来自于……，后天之精来源于……。先天之精充足，进而可以……；后天之精……，又可以……，这就是所谓的……。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
1. 你觉得人的哪些方面是先天的？哪些方面是后天的？
2. 你是怎么理解 “先天生后天，后天养先天” 这句话的？你能否举几个例子来说明这句话？
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
五脏和六腑
NGŨ TẠNG VÀ LỤC PHỦ
五脏，指的是肝、心、脾、肺、肾，主藏气、藏血、藏精和藏神，它们都具有 “藏” 的特点。五脏中，心主血脉，又是精神、意识和思维活动的中心，在人体中处于最高主导地位。肺主气，处于辅佐地位。肝主藏血，并负责疏通和调达人体的气，使气的运行通畅。脾主运化，负责饮食的消化吸收，并把精微物质输送到全身。肾主藏精，与人体的生长、发育和生殖相关，还调节水液的代谢。
六腑，指的是胆、小肠、胃、大肠、膀胱和三焦，主受纳、消化和传送饮食，它们都具有 “通” 的特点。
从阴阳属性上讲，五脏属阴，六腑属阳。从关系上讲，五脏和六腑有着阴阳表里配合的关系，具体说来，肝与胆相配合，心与小肠相配合，脾与胃相配合，肺与大肠相配合，肾与膀胱相配合。五脏和六腑各有不同的职责，同时又相互配合，共同完成人体的生理活动。
Ngũ tạng là chỉ Can, Tâm, Tỳ, Phế, Thận, chủ tàng khí, tàng huyết, tàng tinh và tàng thần, chúng đều có đặc điểm là “tàng” (chứa). Trong ngũ tạng, Tâm chủ huyết mạch, lại là trung tâm của tinh thần, ý thức và hoạt động tư duy, có địa vị chủ đạo tối cao trong cơ thể con người. Phế chủ khí, ở địa vị phò tá. Can chủ tàng huyết, đồng thời phụ trách việc khơi thông và điều hòa khí của cơ thể con người, khiến cho sự vận hành của khí được suôn sẻ. Tỳ chủ vận hóa, phụ trách việc tiêu hóa hấp thu đồ ăn thức uống, đồng thời truyền đưa vật chất tinh vi (thành phần dinh dưỡng) đến toàn thân. Thận chủ tàng tinh, có liên quan đến sự sinh trưởng, phát dục và sinh sản của cơ thể con người, còn điều tiết sự trao đổi thủy dịch.
Lục phủ là chỉ Đởm, Tiểu trường, Vị, Đại trường, Bàng quang và Tam tiêu, chủ thu nạp, tiêu hóa và truyền đưa đồ ăn thức uống, chúng đều có đặc điểm là “thông”.
Xét về thuộc tính âm dương, ngũ tạng thuộc âm, lục phủ thuộc dương. Xét về mặt quan hệ, ngũ tạng và lục phủ có quan hệ âm – dương, biểu – lý phối hợp, cụ thể mà nói, Can và Đởm phối hợp với nhau, Tâm và Tiểu trường phối hợp với nhau, Tỳ và Vị phối hợp với nhau, Phế và Đại trường phối hợp với nhau, Thận và Bàng quang phối hợp với nhau. Ngũ tạng và lục phủ đều có chức trách khác nhau, đồng thời lại phối hợp lẫn nhau, cùng hoàn thành hoạt động sinh lý của cơ thể con người.
（一）借助生词表，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读短文，回答下列问题
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
中国的俗语里有 “先天不足” 的说法，请你问问身边的中国朋友是如何看待和理解这个问题的，并记录下来。（100字左右）
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
学做 “珠玉二宝粥” 和 “水晶桃”
HỌC LÀM “CHÁO CHÂU NGỌC NHỊ BẢO” VÀ “ĐÀO THỦY TINH”
肾和脾分别是人的 “先天之本” 和 “后天之本”，先天、后天充足，人体才健康。那么在日常的食物中，有哪些是对脾和肾有益的呢？下面就介绍两个补益脾肾的小方子：珠玉二宝粥和水晶桃。
珠玉二宝粥：生山药 60 克，生薏米 60 克。将两味捣成粗渣，煮到烂熟，随意服食。生山药和生薏米都是对脾很好的东西，适合脾虚的人服用。
水晶桃：核桃仁 500 克。把核桃仁蒸熟，随意服食。核桃是很好的补肾食物，适合肾虚的人服用。
生山药、生薏米和核桃仁这三样东西，性质平和，既可做日常食用，又可做药用。
Thận và tỳ lần lượt là “gốc tiên thiên” và “gốc hậu thiên” của con người. Tiên thiên, hậu thiên đầy đủ, con người mới khỏe mạnh. Vậy thì trong thức ăn hằng ngày, có những thứ nào có ích cho tỳ và thận đây? Dưới đây sẽ giới thiệu hai bài thuốc bổ tỳ thận: cháo châu ngọc nhị bảo và đào thủy tinh.
Cháo châu ngọc nhị bảo: 60g Sinh sơn dược, 60g Sinh ý dĩ giã nát, nấu chín nhừ, ăn tùy ý. Sinh sơn dược và Sinh ý dĩ đều là thứ rất tốt cho tỳ, thích hợp dùng cho người bị tỳ hư.
Đào thủy tinh: 500g Nhân hạch đào (hạt óc chó) hấp chín, ăn tùy ý. Hạch đào là thức ăn bổ thận rất tốt, thích hợp dùng cho người bị thận hư.
Ba món Sinh sơn dược, Sinh ý dĩ và Nhân hạch đào có tính chất bình hòa, vừa có thể làm thức ăn hằng ngày, vừa có thể làm thuốc.