第二十课 耳穴 （Bài 20: Nhĩ huyệt (Huyệt tai)）
第二十课 耳穴
BÀI 20: NHĨ HUYỆT (HUYỆT TAI)
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解耳穴及耳穴疗法
2. 掌握耳穴的相关中医专业词语 ：耳廓、耳垂、耳舟、耳轮、耳甲艇、耳甲腔
3. 掌握相关的中医专业知识： 耳穴治疗法
二
复习
Ôn tập
根据第十九课的内容，说明并演示推拿的八种基本手法。
三
热身
Khởi động
1. 除中国外，你还知道哪些国家有传统的按摩方法？说说它们的特点。
2. 你听说过通过耳朵上的穴位来治疗疾病吗？
四
浏览课文并填空
Đọc lướt bài đọc và điền vào chỗ trống
课文
20-1
BÀI ĐỌC
耳穴
生词
20-2
TỪ MỚI
1. 耳穴 12. 胚胎倒影
2. 起源 13. 子宫
3. 耳廓 14. 倒置
4. 结节 15. 胎儿
5. 参考 16. 臀
6. 实践 17. 耳垂
7. 并非 18. 耳舟
8. 弯曲 19. 耳轮
9. 软骨 20. 耳甲艇
10. 器官 21. 耳甲腔
11. 密切
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语
实践 倒置 弯曲 密切 胎儿
软骨 器官 实践 耳廓 耳垂
（二）用汉语解释下列词语
起源 刺激 倒置 胚胎倒影 并非 结节
二
学习并练习中医专业术语和知识
Học và luyện tập thuật ngữ và tri thức chuyên ngành Trung y
耳
ěr
Nhĩ (tai)
耳位于眼睛后面，它具有辨别振动的功能，能将振动发出的声音转换成神经信号，然后传给大脑。在脑中，这些信号又被翻译成我们可以理解的词语、音乐和其他声音。
耳包括外耳、中耳和内耳三部分。 耳穴多位于耳廓，与脏腑经络有着密切的关系。刺激耳穴，对相应的脏腑有一定的调治作用。刺激耳穴的主要方法有针刺、埋针、放血、耳穴贴压、磁疗、按摩等。
耳在中医学中属七窍之一，五脏中与肾的关系最为密切。
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1-2 段，回答下列问题
（二）朗读第 3 段，完成下列练习
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
穴就是……。当人体内脏或躯体有病时，往往会在耳廓的一定部位出现……等。这一现象可以用来作为诊断疾病的……，或刺激这些……来……。1956年，法国医生诺吉尔在对中医耳穴理论长期……后提出：“外耳并非单纯为……，它是与内脏器官……，内脏疾患时在耳廓上有……。” 同时，他还提出了……。
“胚胎倒影” 认为耳廓像一个……，头在下，……。一般来说，跟头部……；跟上肢……；跟躯干和下肢……；跟内脏……。刺激特定耳穴，可以帮助治疗……。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
和你的同学一起，对应着耳穴图，在自己的耳朵上找一找各个耳穴。
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
简单的耳穴按摩
XOA BÓP HUYỆT TAI ĐƠN GIẢN
在日常生活中，可以通过耳穴按摩来治疗或减轻身体的一些病痛。
牙龈肿痛按耳垂。耳垂对应着面部，当因 “上火” 导致牙齿、牙龈肿痛，或脸上长小疙瘩时，可以用拇指和食指揉捏耳垂，或者去医院在耳垂上点刺放血，有很好的治疗效果。经常按捏耳垂还能美容养颜。
心绞痛按下耳窝。经常刺激耳甲腔部位，俗称下耳窝，对血液和循环系统有保健作用。下耳窝对应着胸腔内的器官。心绞痛时首先要保持镇定，立即停止活动，卧床休息，最好抬高上身，然后可对下耳窝进行按压。方法是将食指放到耳孔处，拇指放到耳的背面捏揉。这是最简便有效的急救方法，可以迅速缓解心绞痛，度过危险期。
打嗝按上耳窝。上耳窝，即耳甲腔上方的耳甲艇，对应着人的腹腔，按摩此处有助于消化，并有强肾健脾之功。
失眠上下耳窝都要按。失眠，中医称 “不寐”，它是由心、脾虚弱造成，可按揉下耳窝中的 “心” 及其上方上耳窝中的 “脾” 两穴位。可将食指放到耳孔处，拇指放到耳的背面捏揉即可。
四肢疼痛揉耳轮。耳廓的外周耳轮对应着躯干四肢，颈肩腰腿痛等躯体疼痛患者宜多按压耳轮。
Trong cuộc sống thường ngày, có thể thông qua xoa bóp huyệt tai để trị liệu hoặc giảm nhẹ một số cơn đau bệnh của cơ thể.
Lợi (nướu răng) sưng đau thì xoa bóp thùy tai (dái tai). Thùy tai đối ứng với bộ mặt, khi do “thượng hỏa” dẫn đến răng lợi sưng đau, hoặc trên mặt nổi mụn mẩn, có thể dùng ngón tay cái và ngón trỏ vân vê thùy tai, hoặc đến bệnh viện chích lể thùy tai, có hiệu quả trị liệu rất tốt. Thường xuyên vân vê thùy tai còn có thể làm đẹp, dưỡng nhan.
Đau thắt ngực thì xoa bóp hốc tai dưới. Thường xuyên kích thích bộ vị hõm xoăn/xoăn dưới tai (Cavum conchae), tục gọi hốc tai dưới, có tác dụng bảo vệ sức khỏe đối với hệ tuần hoàn và máu huyết. Hốc tai dưới đối ứng với cơ quan trong lồng ngực. Khi đau thắt ngực, đầu tiên phải giữ bình tĩnh, lập tức ngừng hoạt động, nằm trên giường nghỉ ngơi, tốt nhất là nâng cao thân trên, sau đó có thể tiến hành xoa nắn hốc tai dưới. Phương pháp là đặt ngón trỏ vào chỗ lỗ tai, ngón cái đặt ở mặt sau tai xoa nắn. Đây là phương pháp cấp cứu giản tiện và hữu hiệu nhất, có thể nhanh chóng làm giảm cơn đau thắt ngực, vượt qua thời kỳ nguy hiểm.
Nấc cụt thì xoa bóp hốc tai trên. Hốc tai trên tức là rãnh xoăn/xoăn trên tai (Cymba conchae) phía trên hõm xoăn, đối ứng với khoang bụng của con người. Xoa bóp chỗ này có thể hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời có công hiệu cường thận kiện tỳ.
Mất ngủ thì xoa bóp cả hốc tai trên và hốc tai dưới. Mất ngủ, Đông y gọi là “bất mị”, do tâm, tỳ hư nhược tạo thành, có thể xoa bóp hai huyệt vị “Tâm” trong hốc tai dưới và “Tỳ” trong hốc tai trên ở phía trên nó, có thể thọc ngón trỏ vào trong lỗ tai, ngón tay cái xoa nắn mặt sau của tai là được.
Tứ chi đau nhức xoa gờ tai (gờ luân nhĩ). Gờ ngoài của loa tai đối ứng với thân người, tứ chi. Người bị đau nhức cơ thể ở cổ, vai, eo lưng, chân nên thường xuyên xoa nắn gờ tai.
（一）通过查词典理解生词的意思，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读短文，读后回答问题
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
1. 按照课文介绍的方法按摩一下你自己的各个耳穴。
2. 去药店买一帖 “耳豆”，试着贴在相应的耳穴上，体验耳豆的效果。
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
耳穴压豆法
NHĨ HUYỆT ÁP ĐẬU PHÁP
耳穴压豆法是一种外治疗法，用胶布将药豆准确地粘贴于耳穴处，给予适度的揉、按、捏、压，使其产生酸、麻、胀、痛等刺激感应，以达到治疗目的，又称耳廓穴区压迫疗法。
以压豆法治疗失眠为例：
选择耳穴神门、皮质下、枕、垂前、失眠（主穴）；心、肝、脾、肾、胆、胃（配穴）。先用 75％ 酒精局部消毒，然后取王不留行籽贴在 0.6 厘米见方的胶布中间，对准穴位贴敷，并用手指按压，每日 3-5 次，每次 3分钟左右，贴敷 1 次持续 3-5 天。功能为清心安神，交通心肾。主治顽固性失眠。
“Nhĩ huyệt áp đậu pháp” (phương pháp ép đậu lên huyệt tai) là một phương pháp trị liệu, dùng băng dính dán chính xác những hạt đậu thuốc lên trên nhĩ huyệt rồi xoa, ấn, véo, đè với mức độ thích hợp, khiến cho nó sinh ra những cảm ứng kích thích như mỏi, tê, trướng, đau…, để đạt đến mục đích trị liệu, còn gọi là “Nhĩ quách huyệt khu áp bách liệu pháp” (cách chữa trị bằng cách đè ép vùng huyệt loa tai).
Lấy phương pháp ép đậu trị liệu mất ngủ làm ví dụ:
Chọn các nhĩ huyệt Thần môn, Bì chất hạ, Chẩm, Thùy tiền, Thất miên (huyệt chính); Tâm, Can, Tỳ, Thận, Đảm, Vị (huyệt phối hợp). Trước tiên dùng cồn 75 độ khử trùng cục bộ, sau đó lấy hạt Vương bất lưu hành (hạt chín phơi khô của cây Mạch lam thái – tên khoa học Vaccaria segetalis) dán chính giữa băng dính vuông mỗi bề 0,6 cm, dán đắp chính xác vào huyệt vị, đồng thời dùng ngón tay đè ấn, mỗi ngày 3-5 lần, mỗi lần khoảng 3 phút, dán đắp mỗi lần duy trì 3-5 ngày. Chức năng là thanh tâm an thần, giao thông tâm thận. Chủ trị mất ngủ dai dẳng.