第十二课 中药的炮制 (Bài 12: Bào chế Trung dược)
第十二课 中药的炮制
BÀI 12: BÀO CHẾ TRUNG DƯỢC
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解中药及其基本炮制方法。
2. 掌握中医专业词语：本草、炮制、修制、水制、火制、炒法、火候、炙法
3. 掌握中医常用的动宾结构四字表达方式，如：健胃消食、补气健脾
二
复习
Ôn tập
人参的主要服用方法有哪些？
三
热身
Khởi động
1. 说说你所了解的中药。
2. 你认识下面这些药物吗？试着写出它们的名字。
四
浏览课文并填空
Đọc lướt bài đọc và điền vào chỗ trống
课文
12-1
BÀI ĐỌC
中药的炮制
生词
12-2
TỪ MỚI
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语
本草 悠久 独有 纯净 整形 软化
制药 采集 矫正 制剂 煎服 贮存
（二）试用汉语解释下列词语
水制法 火制法 修制法 炮制 炒制
（三）理解词义，并用线把它们与相应的炮制法连接起来
二
学习并练习中医专业术语和句式
Học và luyện tập mẫu câu và thuật ngữ chuyên ngành Trung y
常用中药功能表述词语
Từ ngữ trình bày chức năng Trung dược thường dùng
补虚润燥、活血化瘀、理气止痛、降逆止呕
此类中药功能的表述词语是由两个动宾结构组成的，即 “（V1+O1）+（V2+ O2）”，分别从两个相关方面描述药物的功能；这在汉语中是很常见的一种形式。又如：济世救人、强身健体、贪小失大。
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1 段，回答下列问题
（二）朗读第 2 段，填空
（三）朗读第 3 段，回答下列问题
（四）朗读第 4 段，总结炮制的作用
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
中药是……，来源于……，其中……，所以也被称做……。
草药在适当时间……，需要经过……叫做炮制。炮制是……，有……多种方法。修制是对……；水制是……药物。火制的……，最基本的……。
通过炮制可以……或消除药物的……作用，……的性能，……的疗效，……应用范围，还可以干燥……、矫正……，使药物便于……。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
1. 你以前吃过中药吗？有什么体会？
2. 通过本课的学习，你对中药有什么新的认识？
3. 你觉得为什么中药越来越受到人们的喜爱？
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
神农与 “本草经”
THẦN NÔNG VÀ "BẢN THẢO KINH"
中国民间流传着 “神农尝百草” 的故事。远古时候，人们以野草、野果和野兽为食，五谷与野草不分，食物与药物不分，有毒与无毒不分，所以常常生病或中毒。神农为了给人们治病，把所有能找到的植物都亲自尝了一遍，直接感受各种植物对人体的不同作用，确定有毒与无毒，区分食物与药物。他体验了许多本草的药性，把药物和食物区分开来，还教人们种植五谷。
《神农本草经》是专门记载中药知识的书籍，也是现存最早的中药学专著。根据考证，该书只是假托神农之名而已，实际上是由众多医家经过很长时间，共同整理编写而成。该书共收录药物365种，按照上、中、下三品，分别列出了药物的名称、性味、功能、主治，以及生长环境、产地、采集时间等。
《神农本草经》作为中药学的奠基著作，一直被后世遵循和沿用。在中医药发展的历史中，后来又出现了很多本草学方面的著作，如唐代的《新修本草》、宋代的《证类本草》、明代的《本草纲目》等，都是以《神农本草经》为基础，结合后世经验，补充编著而成的。
Dân gian Trung quốc đang lưu truyền câu chuyện “Thần Nông nếm thử trăm loại thuốc”. Thời xa xưa, con người lấy cỏ dại, quả dại và thú hoang làm thức ăn, ngũ cốc và cỏ dại không được phân biệt, thức ăn và thuốc không được phân biệt, có độc và không độc không được phân biệt, cho nên thường sinh bệnh và trúng độc. Để chữa bệnh cho mọi người, Thần Nông đều tự mình nếm thử một lượt tất cả những thực vật có thể tìm được, trực tiếp cảm nhận những tác dụng khác nhau của các loại thực vật đối với cơ thể con người, xác định có độc và không độc, phân biệt thức ăn và thuốc. Ông đã thể nghiệm rất nhiều dược tính của thảo dược, phân biệt ra thuốc và thức ăn, còn dạy mọi người trồng trọt ngũ cốc.
“Thần Nông bản thảo kinh” là bộ sách chuyên ghi chép tri thức về Trung dược, cũng là tác phẩm chuyên khảo về Trung dược học đầu tiên hiện còn lưu giữ. Theo khảo chứng, sách này chỉ là mượn tên Thần Nông mà thôi, trên thực tế là do nhiều thầy thuốc trải qua thời gian rất dài, cùng chỉnh lý biên soạn mà thành. Sách này tổng cộng đưa vào 365 loại thuốc, dựa theo ba phẩm thượng, trung, hạ, lần lượt liệt kê tên gọi, tính vị, chức năng, chủ trị, cùng với môi trường sinh trưởng, nơi sản xuất, thời gian thu hái… của thuốc.
“Thần Nông bản thảo kinh” là trước tác đặt nền móng cho Trung dược học, vẫn luôn được người đời sau tuân theo và tiếp tục sử dụng. Trong lịch sử phát triển Trung y dược, sau này lại xuất hiện rất nhiều trước tác về phương diện bản thảo học, như “Tân tu bản thảo” đời Đường, “Chứng loại bản thảo” đời Tống, “Bản thảo cương mục” đời Minh…, đều lấy “Thần Nông bản thảo kinh” làm cơ sở, kết hợp với kinh nghiệm đời sau, bổ sung biên soạn mà thành.
（一）借助生词表，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读课文，回答下列问题
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
1. 在老师带领和指导下到学校的花园或药圃里看看，认识、发现你身边的中药。
2. 跟同学一起去一家医院的中药房，询问、了解中药炮制的有关知识。
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
本草葱、姜、蒜
THẢO DƯỢC HÀNH, GỪNG, TỎI
葱、姜、蒜既是天天食用的调味菜蔬，又是简、便、廉、验的本草。下面就是几个广为流传的小验方，你也可以试一试。
1. 大葱 治感冒发热、鼻塞：葱白切段略煮，然后加入食醋趁热饮用，每日 1-2次，睡前为宜。
2. 生姜 治呕吐：频嚼生姜，或用生姜研汁服用，均有良好的止呕作用。预防晕车呕吐，可在乘车前喝些生姜汁水，或在乘车途中口含几片生姜。治疗妊娠呕吐，可将生姜切片或捣碎与红糖同煮，频频热饮。
3. 大蒜 治急性胃肠炎、腹泻：（1） 将大蒜捣成蒜泥，加入热汤面中食用；（2）于睡前将蒜泥用食醋调和敷于足底涌泉穴，外用胶布贴紧；或将蒜泥与胡椒粉按3 ∶ 1的比例调和外敷于肚脐，然后用胶布固定。
Hành, gừng, tỏi vừa là đồ gia vị ăn hàng ngày, vừa là thảo dược đơn giản, tiện lợi, giá rẻ và hiệu nghiệm. Dưới đây là mấy bài thuốc dân gian lưu truyền rộng rãi, bạn cũng có thể thử xem.
1. Hành lá – trị cảm mạo phát sốt, nghẹt mũi: Thân hành lá (phần màu trắng) cắt khúc nấu sơ qua, sau đó thêm giấm ăn vào, uống lúc nóng, mỗi ngày uống 1-2 lần, trước khi ngủ là thích hợp nhất.
2. Gừng tươi – trị ói mửa: Cắn ăn từng chút gừng tươi hoặc nghiền ép lấy nước gừng tươi để uống đều có tác dụng dứt ói mửa rất tốt. Dự phòng ói mửa do say tàu xe, có thể uống một ít nước gừng tươi trước khi đi tàu xe, hoặc ngậm mấy lát gừng tươi trong khi ngồi tàu xe. Trị liệu ói mửa khi mang thai, có thể xắt lát hoặc giã nhuyễn gừng tươi nấu cùng với đường đỏ, uống nóng nhiều lần.
3. Tỏi – trị tiêu chảy, viêm dạ dày, ruột cấp tính: (1) Giã nát củ tỏi, cho vào trong mì nước nóng để ăn. (2) Trước khi ngủ, trộn tỏi giã nát với giấm ăn rồi đắp vào huyệt Dũng tuyền ở lòng bàn chân, bên ngoài dùng gạc dán chặt; hoặc dùng tỏi giã nát trộn với bột tiêu theo tỉ lệ 3:1 đắp ở rốn, sau đó dùng gạc cố định.