第九课　正气与邪气 (Bài 9: Chính khí và tà khí)

  Bệnh tật là do chính tà hai bên tác dụng lẫn nhau mà hình thành, trong đó chính khí là nội nhân làm cho bệnh tật sinh ra, tà khí là ngoại nhân gây ra bệnh tật. Vậy ngoại nhân và nội nhân, cái nào quan trọng hơn? “Hoàng Đế nội kinh” thành sách từ hơn 2000 năm trước đã cho chúng ta biết đáp án. Sách nói “Chính khí tồn nội, tà bất khả can” (Chính khí ở bên trong, tà khí không thể xâm phạm), lại nói “Tà chi sở thấu, kỳ khí tất hư” (Tà khí tụ tập, chính khí ắt đã suy yếu), nghĩa là nếu chính khí của một người dồi dào, tà khí không thể dễ dàng xâm phạm vào bên trong cơ thể để gây bệnh; ngoại tà gây ra bệnh tật ắt do chính khí suy yếu trước. Đương nhiên, cũng có vài lúc tà khí mạnh mẽ khác thường, cho dù chính khí không suy, tà khí cũng có thể đột phá phòng tuyến của chính khí, xâm nhập vào cơ thể con người mà gây ra bệnh tật. Nhưng trong đa số trường hợp, chính khí có mạnh mẽ hay không là nhân tố mang tính quyết định sự phát sinh, phát triển của bệnh tật.

  Nhận thức mối quan hệ biện chứng giữa chính tà có ý nghĩa quan trọng trong việc chẩn đoán, trị liệu bệnh tật và dưỡng sinh, bảo vệ sức khỏe. Bất kỳ một thầy thuốc nào, khi chữa bệnh lâm sàng, đều phải chú ý bảo vệ chính khí của cơ thể người bệnh, khi dùng các phương pháp đuổi bệnh tà như hãn, thổ, hạ…, nhất định phải trúng bệnh thì ngưng, không thể quá mức, nếu không sẽ có thể làm tổn thương chính khí. Nói về mặt dưỡng sinh, bảo vệ sức khỏe, mọi người nên chú ý thức ngủ bình thường, ăn uống chừng mực, lao động và nghỉ ngơi điều độ, tránh tà khí, điều hòa tình chí, như thế mới có thể nuôi dưỡng và bảo vệ chính khí, tránh tổn thương chính khí, từ đó có thể phòng ngừa bệnh tật phát sinh, bảo đảm cơ thể khỏe mạnh.