第十八课 针灸疗法 (Bài 18: Liệu pháp châm cứu)
第十八课 针灸疗法
BÀI 18: LIỆU PHÁP CHÂM CỨU
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解针法、灸法及针法的操作过程。
2. 掌握针灸的相关词语: 针灸、手法、捻、沉紧、留针、起针、熏灼、虚寒
3. 了解中医专业知识：针法和灸法
二
复习
Ôn tập
1. 中医学把腧穴分为哪三类？
2. 什么是阿是穴？
三
热身
Khởi động
你做过针灸治疗吗？谈一谈你针灸的经历。
四
浏览课文并填空
Đọc lướt bài đọc và điền vào chỗ trống
课文
18-1
BÀI ĐỌC
针灸疗法
生词
18-2
TỪ MỚI
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语
针灸 穴位 拇指 食指 艾
麻 重 胀 虚寒 捻转
（二）用汉语解释下列词语
扎针 留针 起针 点燃 熏灼
（三）找出课文里所有含 “针” 字的词语，并写在下表中
二
学习并练习中医专业术语和知识
Học và luyện tập thuật ngữ và tri thức chuyên ngành Trung y
（一）针法
Châm pháp
针法主要包含提插和捻转。
提插： 是将针刺入腧穴的一定深度后，使针在穴位内进行上、下进退的操作方法。把针从浅层向下刺入深层为插；由深层向上退到浅层为提。
捻转： 是将针刺入腧穴的一定深度后，以右手拇指和中、食二指持住针柄，进行一前一后的来回旋转捻动的操作方法。
以上两种手法，既可单独应用，也可相互配合运用，可根据情况灵法运用。
1. 下面哪几个动作在针刺过程中没有出现？
2. 练习使用针刺用针，在纸巾包上试着体验一下针刺的各种手法。
（二）灸法
Cứu pháp
灸法包括直接灸、间接灸、温和灸和温针灸等。
直接灸，是将艾炷直接放在穴位皮肤上燃烧的一种方法，是将大小适宜的艾炷，直接放在皮肤上施灸。
间接灸，又分隔姜灸、隔蒜（suàn）灸、隔盐灸和隔附子饼灸四种。其中隔姜灸是利用姜片做隔物，将艾炷和穴位隔开施灸的一种治疗方法。
温针灸，也称为温灸针、针柄灸或热针。它是在针刺后，在针尾处点燃艾绒，加热针体的一种针刺法。温针灸是一种常用的灸法，一般有药无药的艾卷均能使用，比较方便易行。
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1 段，回答下列问题
（二）朗读第 2-3 段，回答下列问题
（三）朗读第 4 段，回答下列问题
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
扎针的操作要点可以总结为十二个字：……。扎针前针灸师应该先……，然后用……，再用……，迅速……。
进针后要根据……进行……。如果进针穴位准确，病人会有……的感觉，这时候针灸师的手下也会感觉……，这就是……。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
1. 如果你生病了，你愿意选择针灸治疗还是吃中药？
2. 中医针刺疗法和西医的注射方法有什么不同？
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
拔罐
GIÁC HƠI
俗语说：“扎针拔罐，病好一半”，这句话有一定道理。拔罐疗法又称 “吸筒疗法” “火罐气”，它是以杯、罐为工具，用燃烧等方法排去其中的空气，再迅速地将杯罐吸附于身体一定部位，以防治疾病的一种方法。
拔罐防治疾病的基本原理是通过对人体穴位的物力刺激，利用经络的传导功能和调节作用，疏通经络,通行气血,扶正祛邪。
拔罐有不同的操作方法。可以根据不同的病情，选用不同的拔罐方法。最常用的拔罐方法是留罐法，即把罐保留一定时间。留罐时间根据病情和拔罐的部位决定，一般为10-15分钟。起罐时一手握罐，一手压罐旁边的皮肤，让空气进入罐内，罐自然就脱下来了。拔罐后，皮肤上可能出现紫斑，一般一二周能消失。
拔罐时应该注意几个问题：罐口应光滑、无破损，不要太薄，以免割伤皮肤；根据拔罐部位选择大小适宜的罐；用燃烧的方法排去罐内的空气时，要注意避免烫伤皮肤；过饥和过饱时都不宜拔罐；皮肤有过敏、水肿或者溃疡的部位禁止拔罐；孕妇的腰骶部和腹部禁止拔罐。
Tục ngữ nói: “Châm kim giác hơi, bệnh khỏi một nửa”, câu này có đạo lý nhất định. Liệu pháp giác hơi còn gọi là “liệu pháp ống hít”, “hỏa quán khí”, nó là một loại phương pháp dùng ly, ống làm công cụ, dùng cách đốt lửa để trừ bỏ không khí bên trong, rồi nhanh chóng để ống giác hít bám vào bộ vị nhất định trên cơ thể để phòng trị bệnh tật.
Nguyên lý cơ bản phòng trị bệnh tật của giác hơi là thông qua kích thích vật lực đối với huyệt vị cơ thể người, lợi dụng công năng truyền dẫn và tác dụng điều tiết của kinh lạc, khơi thông kinh lạc, lưu thông khí huyết, nâng đỡ chính khí, xua đuổi bệnh tà.
Giác hơi có các phương pháp thao tác khác nhau, có thể căn cứ vào bệnh tình khác nhau, chọn dùng phương pháp giác hơi khác nhau. Phương pháp giác hơi thường dùng nhất là lưu quán pháp (留罐法), tức lưu giữ ống giác trong một thời gian nhất định. Thời gian lưu giữ ống giác thì căn cứ vào bệnh tình và bộ vị giác hơi để quyết định, thông thường là 10-15 phút. Khi nhấc ống giác, một tay nắm ống giác, một tay đè phần da bên cạnh ống giác để không khí vào trong ống giác, ống giác tự nhiên sẽ rời ra. Sau khi giác hơi, trên da có thể xuất hiện vết tím, thông thường một hai tuần có thể biến mất.
Khi giác hơi cần chú ý mấy vấn đề: miệng ống giác phải nhẵn bóng, không sứt mẻ, không nên quá mỏng, để tránh quẹt xước da; căn cứ vào bộ vị giác hơi lựa chọn ống giác có kích thước phù hợp; khi dùng phương pháp đốt lửa để trừ bỏ không khí trong ống giác, cần chú ý tránh làm phỏng da; khi quá đói hoặc quá no đều không thích hợp giác hơi; chỗ da có dị ứng, phù nề hoặc lở loét cấm giác hơi; vùng thắt lưng – xương cùng và vùng bụng của phụ nữ có thai cấm giác hơi.
（一）通过查词典理解生词的意思，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读短文，读后回答问题
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
和你身边的中国人聊一聊针灸和拔罐，并记录下聊天儿的内容。要求字数在 200 字左右。
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
艾灸治寒性胃痛
NGẢI CỨU TRỊ ĐAU DẠ DÀY MANG TÍNH HÀN
寒性胃痛诱因很多，一是由于饮食不节，暴饮暴食，或过食生冷肥甘之品，以致脾胃受伤，食滞中焦，气机不利而产生胃脘疼痛；或因寒凉伤中，胃阳被遏，正邪交争，胃痛乃作。二是脾胃虚弱病后脾胃受损或素体脾胃虚弱，中阳不振，寒从内生，以致脾不运化，胃失和降，而发生疼痛。胃阴素虚或病久阴伤，胃失濡养，胃气不和亦能发生疼痛。
【配穴】中脘、气海、关元、梁门、足三里。
【操作】将艾条的一端点燃后对准穴位，约距离皮肤2-3厘米处进行熏灸，使患者局部有温热感而无灼痛为宜。一般每穴灸10-15分钟，使皮肤出现红晕为度，每天1次。如果患者腹中冷痛，可加灸神阙穴；伴有恶心呕吐者，加灸上脘穴；伴腹泻，泻下清稀者，加灸天枢穴。症状减轻后可适当减少施灸次数，改成2-3天1次。愈后仍可坚持灸足三里，每周1次，或每年定期施灸，这样不仅能温阳健脾、改善胃肠功能，还可强壮体质，防病延年。
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra đau dạ dày mang tính hàn, một là do ăn uống không điều độ, ăn uống quá mức, hoặc ăn quá nhiều đồ sống, lạnh, béo, ngọt, dẫn đến tỳ vị bị tổn thương, thức ăn đình trệ ở trung tiêu, khí cơ không suôn mà gây ra đau dạ dày; hoặc do hàn lương gây tổn thương, vị dương bị ngăn chặn, chính tà giao tranh, đau dạ dày phát tác. Hai là tỳ vị bị tổn thương sau khi bị bệnh tỳ vị suy nhược, hoặc tỳ vị bẩm sinh suy nhược, trung dương không phấn chấn, hàn tà từ bên trong sinh ra, dẫn đến tỳ không vận hóa, vị mất hòa giáng mà sinh ra đau. Vị âm vốn suy hoặc bệnh lâu tổn thương âm dịch, vị mất nhu dưỡng, vị khí bất hòa cũng có thể sinh ra đau.
[Phối huyệt] Trung quản, Khí hải, Quan nguyên, Lương môn, Túc tam lý.
[Thao tác] Sau khi đốt một đầu điếu ngải thì nhắm chuẩn huyệt vị, tiến hành hun cứu ở chỗ cách da khoảng 2-3cm, khiến người bệnh có cảm giác nóng ấm cục bộ mà không bỏng rát là thích hợp. Thông thường, mỗi huyệt cứu 10-15 phút, khiến cho da xuất hiện quầng đỏ là vừa, mỗi ngày 1 lần. Nếu người bệnh trong bụng bị lạnh đau, có thể cứu thêm huyệt Thần khuyết; người có kèm triệu chứng buồn nôn, ói mửa thì cứu thêm huyệt Thượng quản; người có kèm tiêu chảy, đi lỏng thì cứu thêm huyệt Thiên xu. Sau khi triệu chứng giảm nhẹ, có thể giảm số lần cứu cho thích hợp, đổi thành 2-3 ngày 1 lần. Sau khi khỏi vẫn có thể kiên trì cứu huyệt Túc tam lý, mỗi tuần 1 lần, hoặc cứu định kỳ mỗi năm, như thế không chỉ có thể ôn dương kiện tỳ, cải thiện chức năng dạ dày và ruột, còn có thể làm thể chất cường tráng, phòng bệnh lâu dài.