第二十二课 未病先治 (Bài 22: Chưa bệnh đã trị)
第二十二课 未病先治
BÀI 22: CHƯA BỆNH ĐÃ TRỊ
第一课时
Tiết 1
一
学习目标
Mục tiêu học tập
1. 了解 “治未病” 的概念。
2. 掌握中医专业词语：未病先防、既病防变、病后防复、病后防遗、防患于未然
二
复习
Ôn tập
1. 根据第二十一课的内容回答问题：睡眠不足对人体有哪些影响？
2. 自然界的阴气和阳气分别在一天中的哪两个时辰最盛？
三
热身
Khởi động
读下面《扁鹊三兄弟的故事》，根据提示填空。
有一天，皇帝问扁鹊：“你和两个哥哥的医术都很好，谁的医术最好呢?” 扁鹊说：“我大哥的最好，我二哥的很好，我的最差。”皇帝又问：“那为什么你最有名呢？” 扁鹊说：“我大哥能在人们发病前把病治好，因此只有我家里的人知道；我二哥能在病人刚刚发病的时候把病治好，因此只有村子里的人知道；我能在病人的病情严重时把病治好，因此很多人都知道，他们觉得我的医术最好，所以我最有名。” 扁鹊说他大哥的医术最好，是因为他大哥能 “治未病”。
四
浏览课文并回答问题
Đọc lướt bài đọc và trả lời câu hỏi
课文
22-1
BÀI ĐỌC
未病先治
生词
22-2
TỪ MỚI
第二课时
Tiết 2
一
学习并练习生词
Học và luyện tập từ mới
（一）熟读并理解下列词语
方案 恶化 善后 复发 阻止 明确 亚健康
防患于未然
（二）用汉语解释下列词语
未病先防 既病防变 病后防复 病后防遗
防患于未然 愈 善后 情志
（三）选词填空
二
学习并练习中医专业术语、句式和知识
Học và luyện tập thuật ngữ, mẫu câu và tri thức chuyên ngành Trung y
（一）未病先防 既病防变 病后防复 病后防遗
Vị bệnh tiên trị, ký bệnh phòng biến, bệnh hậu phòng phục, bệnh hậu phòng di
（二）愈
yù
Dũ
（三）情志
Tình chí
中医将喜、怒、忧、思、悲、恐、惊七种情感统称为 “七情” 或 “情志”。（七情与健康的关系可以参看第二十七课）
第三课时
Tiết 3
一
学习课文
Học bài đọc
（一）朗读第 1 段，回答下列问题
（二）朗读第 2 段，回答问题
（三）朗读第 3 段，回答问题
二
复述课文
Thuật lại bài đọc
（一）根据课文内容填空
（二）根据提示复述课文
千多年前的《黄帝内经》中就有 “……，……” 的说法，意思是说，……医生懂得及时……。
“治未病”，也叫……，主要包括三个方面：一是……，即平时要注意……，防患于未然。二是……，即生病以后，要……、……、……，防止……。三是……或者……，即病愈以后，要及时……，防止疾病……或者……。
中医根据……，通过……，可以在……、……、……等方面提供个性化的……。在……阶段及时阻止……，正是 “治未病” 思想的体现。
三
课堂讨论
Thảo luận trong lớp học
1. 你知道 “亚健康” 有哪些表现吗？请写在下面。
2. 你觉得自己的身体是亚健康的状态吗？有哪些表现？请写在下面。
第四课时
Tiết 4
一
扩展阅读
Bài đọc mở rộng
扁鹊见蔡桓公
BIỂN THƯỚC GẶP SÁI HOÀN CÔNG
扁鹊见蔡桓公，立有间，扁鹊曰：“君有疾在腠理，不治将恐深。”桓侯曰：“寡人无疾。”扁鹊出，桓侯曰：“医之好治不病以为功！”居十日，扁鹊复见，曰：“君之病在肌肤，不治将益深。”桓侯不应。扁鹊出，桓侯又不悦。居十日，扁鹊复见，曰：“君之病在肠胃，不治将益深。”桓侯又不应。扁鹊出，桓侯又不悦。居十日，扁鹊望桓侯而还走。桓侯故使人问之，扁鹊曰：“疾在腠理，汤熨之所及也；在肌肤，针石之所及也；在肠胃，火齐之所及也；在骨髓，司命之所属，无奈何也。今在骨髓，臣是以无请也。” 居五日，桓侯体痛，使人索扁鹊，已逃秦矣。桓侯遂死。
Biển Thước bái kiến Sái Hoàn Công, đứng một lúc, Biển Thước nói: “Đại vương có bệnh ở thấu lý, nếu không chữa trị, e sẽ phát triển vào bên trong cơ thể.” Hoàn Công nói: “Quả nhân không có bệnh.” Sau khi Biển Thước đi, Hoàn Công nói: “Mấy thầy thuốc này luôn thích chữa bệnh cho người không có bệnh để lấy đó làm công lao!” Qua 10 ngày, Biển Thước lại đến bái kiến, nói: “Bệnh của đại vương đã phát triển đến da thịt, nếu không chữa trị sẽ càng xâm nhập sâu hơn.” Hoàn Công không phản ứng. Sau khi Biển Thước đi, Hoàn Công càng không vui. Qua 10 ngày, Biển Thước lại đến bái kiến, nói: “Bệnh của đại vương đã phát triển đến tràng vị (ruột và dạ dày), nếu không chữa trị sẽ càng xâm nhập sâu hơn.” Hoàn Công lại không phản ứng. Sau khi Biển Thước đi, Hoàn Công càng không vui. Lại qua 10 ngày, Biển Thước nhìn Hoàn Công từ xa bèn quay người chạy. Hoàn Công cố ý sai người đến hỏi, Biển Thước nói: “Bệnh ở thấu lý, dùng nước nóng chườm thì có thể trị khỏi; bệnh phát triển đến da thịt, dùng phương pháp châm cứu có thể trị khỏi; bệnh phát triển đến tràng vị, uống thuốc sắc cũng vẫn có thể trị khỏi; một khi bệnh xâm nhập đến xương tủy thì chỉ có thần tiên chưởng quản sinh mệnh mới có thể quyết định, thầy thuốc không thể chữa trị. Nay bệnh của đại vương đã xâm nhập đến xương tủy, nên thần không còn xin chữa trị nữa.” Qua 5 ngày sau, Hoàn Công đau nhức khắp người, sai người đi tìm Biển Thước, Biển Thước đã chạy đến nước Tần. Không lâu sau, Hoàn Công liền bệnh chết.
（一）借助生词表，阅读短文，读后判断正误
（二）再次阅读短文，读后回答问题
附：白话译文
扁鹊去拜见蔡桓公，（在蔡桓公身边）站了一会儿，说：“大王，您皮肤上有点小病。要是不医治，恐怕会向体内发展。”蔡桓公说：“我的身体很好，什么病也没有。” 扁鹊走后，蔡桓公对左右的人说：“这些医生总喜欢给没有病的人治病，把（治好病）作为自己的功劳。”
过了十天，扁鹊又来拜见，说道：“您的病已经发展到皮肉之间了，要是不医治，还会更加深入。” 蔡桓公没有理睬他。扁鹊退了出去，蔡桓公又很不高兴。
过了十天，扁鹊再一次来拜见，说道：“您的病已经发展到肠胃里，再不治会更加深入。” 蔡桓公又没有理睬他。扁鹊退了出去，蔡桓公又很不高兴。
又过了十天，扁鹊老远望见蔡桓公，就转身跑了。蔡桓公特意派人去问他（为什么跑），扁鹊说：“皮肤有疾病，用热水敷烫就能够治好；（疾病）发展到皮肉之间，用针灸的方法可以治好；（疾病）发展到肠胃里，服汤药也还能治好；（疾病）一旦深入骨髓，就是掌管生命的神仙才能定，（医生）不能医治了。现在（大王的病）已经深入骨髓，所以我不再请求给他医治！”
五六天之后，蔡桓公浑身疼痛，派人去找扁鹊，扁鹊已经跑到秦国去了。不久，蔡桓公就病死了。
二
课外活动
Hoạt động ngoại khóa
汉语里有很多包含了“治未病”思想的俗语，如 “春捂秋冻”、“冬吃萝卜，夏吃姜” 等。和中国朋友聊一聊养生、治未病的话题，请他们谈一谈他们有哪些方面的体会，并把他们的观点整理后写下来。（不少于200字）
中医生活馆
Trung y trong đời sống hằng ngày
千年养生良方——鸣天鼓
MINH THIÊN CỔ - PHƯƠNG HAY DƯỠNG SINH NGÀN NĂM
“鸣天鼓”是中国流传已久的一种自我按摩保健方法。中医学认为，肾开窍于耳，肾气足则听觉灵敏，肾虚则容易导致头晕、耳鸣。久练 “鸣天鼓” 可以达到调补肾元、强本固肾的效果，对头晕、健忘、耳鸣等肾虚症状均有一定的预防和康复作用。
方法：
1. 两手掌心紧按两耳，两手的食指、中指和无名指分别轻轻敲击脑后的枕骨，共60下。
2. 两手手指紧按脑后枕骨，两掌心先紧按两耳然后突然抬起，这时耳中会有放炮一样的声响，连续做9下。
“Minh thiên cổ” là một phương pháp tự mình xoa bóp bảo vệ sức khỏe được Trung Quốc lưu truyền đã lâu. Trung y học cho rằng “Thận khai khiếu ở tai”, thận khí đủ thì thính giác nhạy, thận hư thì dễ gây ra chóng mặt, ù tai. Luyện “Minh thiên cổ” lâu ngày có thể đạt đến hiệu quả điều hòa bồi bổ thận nguyên, tăng cường củng cố thận dương, đều có tác dụng dự phòng và hồi phục nhất định đối với những triệu chứng thận hư như chóng mặt, hay quên, ù tai…
Phương pháp:
1. Hai lòng bàn tay ấn chặt hai lỗ tai, ngón trỏ, ngón giữa và ngón áp út của hai bàn tay lần lượt gõ nhẹ vào xương chẩm ở sau đầu, sẽ nghe được tiếng vang như tiếng trống, cho nên được gọi là “minh thiên cổ”, làm tổng cộng 60 lần.
2. Ngón tay của hai bàn tay ấn chặt xương chẩm sau đầu, hai lòng bàn tay trước tiên ấn chặt hai lỗ tai sau đó đột nhiên nhấc lên, lúc này trong tai sẽ có tiếng vang như pháo nổ, làm liên tục 9 lần.