Bài 29: Trung y và Tây y

TRUNG Y VÀ TÂY Y

Những người tiếp xúc qua Trung y và Tây y đều biết, thầy thuốc Trung y khám bệnh chủ yếu dựa vào “ba ngón tay, một cái gối”, “một cây ngân châm, một nắm thuốc”…; bác sĩ Tây y khám bệnh chủ yếu dựa vào máy móc, công cụ chẩn đoán, việc xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và thuốc hóa học. Đồng dạng lấy mục tiêu là chữa khỏi bệnh tật, bảo vệ mạng sống và sức khỏe cho con người, hai nền y học lại có sự khác biệt rất lớn về phương thức, phương pháp nhận biết, chẩn đoán và trị liệu bệnh tật. Từ thời cận hiện đại đến nay, sự va chạm và thẩm thấu lẫn nhau giữa Trung y và Tây y càng lúc càng nhiều, vậy làm thế nào để nhìn nhận một cách khách quan hai hệ thống y học lớn này?

Nói một cách đơn giản, Trung y học lấy khái niệm “Âm dương Ngũ hành” của triết học Trung Quốc cổ đại làm cơ sở, lấy quan niệm chỉnh thể “Thiên nhân hợp nhất” (trời – người hợp làm một) làm tư tưởng chủ đạo, lấy “tư ngoại sủy nội” (quan sát biểu hiện bên ngoài để suy đoán tình trạng bên trong), “thủ loại tỷ tượng” (phép suy diễn tương đồng) làm phương thức tư duy chủ yếu, lấy nguyên tắc “Biện chứng luận trị” làm căn cứ chẩn trị. Trong thực tiễn trị liệu thời gian dài, Trung y học đã dần dần phát triển đồng thời hình thành các học thuyết “Tạng phủ Kinh lạc”, “Khí huyết Tân dịch”, “Tứ chẩn Bát cương”, nguyên tắc “quân, thần, tá, sứ” trong phối ngũ phương tễ, cùng với lý luận “Tứ khí – Ngũ vị – Quy kinh” của dược tính thảo dược, trở thành hệ thống lý luận y học tương đối đầy đủ về Lý, Pháp, Phương, Dược.

Tây y, dưới sự ảnh hưởng của phong trào Văn nghệ phục hưng của châu Âu, bắt đầu vận dụng rộng rãi các phương pháp như thực nghiệm, suy luận logic… để nhận biết tự nhiên và cơ thể con người, thúc đẩy chính nó từ y học kinh nghiệm chuyển biến sang y học thực nghiệm, đồng thời tiến hành sàng lọc (phát huy nhân tố tích cực, loại bỏ nhân tố tiêu cực) đối với y học cổ đại. Từ thế kỷ 16 đến nay, sự xây dựng và thành lập nhiều ngành khoa học sự sống như Giải phẫu học, Sinh lý học, Bệnh lý học, Tế bào học… khiến Tây y học kết hợp chặt chẽ với khoa học tự nhiên trong gần hai trăm năm, bước lên con đường mới phát triển nhanh chóng và dữ dội, hình thành nền y học hiện đại có phân khoa tinh tế, suy luận chặt chẽ, độ tái lặp cao, phương pháp kiểm tra và chữa trị dần dần đa dạng hóa, nhiều ngành khoa học giao thoa và thẩm thấu lẫn nhau.

Trung y và Tây y đều có sở trường riêng, cũng có sở đoản riêng. Hiện nay, việc chữa trị nhiều bệnh tật đều đề xướng Trung – Tây y kết hợp, làm thế nào để phát huy đầy đủ ưu thế của hai nền y học này, lấy sở trường bù sở đoản là vấn đề mà y học phát triển từ nay về sau phải đối mặt và suy xét.